Wykłady z fizyki i ogólnoprzyrodnicze

Wykłady te podawane są także na stronie programu Zaproś Wykładowcę. Trwają od 45 minut do godziny (różnice w doborze materiału). Są na różnym poziomie trudności, natomiast przynajmniej w części istnieje możliwość dostosowania do poziomu słuchaczy (od ostatnich klas szkoły podstawowej do liceum i zainteresowanych dorosłych). Prezentacje są multimedialne, wymagają rzutnika.

1. Zastosowania militarne laserów wysokiej mocy (pokaż/ukryj opis)
Lasery bojowe to jedna z barwniejszych broni w filmach science-fiction. W rzeczywistych zastosowaniach militarnych ograniczone są przede wszystkim wymaganym zasilaniem, więc laserami ręcznymi można póki co najwyżej kogoś oślepić. Inną kwestią są lasery montowane na samochodach czy samolotach - te już mogą stanowić skuteczną broń, zwłaszcza przeciwko rakietom przeciwnika. I to o nich przede wszystkim jest ten wykład.
2. Dlaczego filmowcy nie lubią Newtona (pokaż/ukryj opis)
300 lat temu niejaki pan Newton sformułował podstawowe prawa rządzące zachowaniem się obiektów podczas ruchu. Prawa te do dziś nie są dla nas do końca intuicyjne, ponieważ najbardziej widoczne są dla ruchu bez uwzględniania oporu powietrza i przyciągania ziemskiego - czyli dokładnie tak, jak się dzieje przy lotach kosmicznych. Filmowcy przedstawiający loty kosmiczne najczęściej nie rozważają jak jest naprawdę, tylko usiłują zrobić tak, żeby widzom się wydawało naturalnie, łamiąc prawa fizyki na prawo i lewo. Wykład pokazuje, które filmy prezentują najśmieszniejsze błędy, a które, odwrotnie, są bardzo bliskie fizycznej prawdy.
3. Rozwój napędów dla statków i sond kosmicznych (pokaż/ukryj opis)
Od jakiegoś już czasu ludzie wysyłają w kosmos różne obiekty, także samych siebie. Obraz rakiety z filmów to coś, co zieje ogniem, ale nie wiadomo ani skąd ten ogień się bierze, ani jak się nim rzeczywiście steruje. Wykład prezentuje różne napędy, zarówno już używane, takie jak znane od setek lat rakiety na paliwo stałe, najszerzej używane - na paliwo ciekłe, stosowane w sondach napędy elektryczne, a także nowe i przyszłe możliwości rozwoju rakiet - nawet nadświetlnych.
4. Jak polecieć na Marsa i po co? (pokaż/ukryj opis)
Człowieka na Marsie jeszcze nie było, chociaż wszystkie większe państwa od dawna nam go tam obiecują. Wykład omawia możliwości techniczne w dziedzinie rakiet i utrzymania życia, problemy psychologiczne i medyczne długich lotów (głównie znane na bazie pobytu ludzi na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej), jak i prowadzone aktualnie przygotowania oraz aktualne robotyczne misje marsjańskie.
5. Co widać z okna kosmolotu (pokaż/ukryj opis)
Jeżeli kiedyś rzeczywiście zaczniemy latać pomiędzy gwiazdami, to zarówno to co będziemy oglądać, jak i to, jak dla nas te oglądane obiekty będą wyglądać, będzie trzeba opisywać wykorzystując teorię względności Einsteina. Świat w takiej sytuacji wygląda zupełnie inaczej niż nam się wydaje. Używając specjalnych programów można skonstruować zdjęcia i filmy pokazujące wpływ na to co i jak będziemy widzieć poruszając się z prędkościami bliskimi prędkości światła albo znajdując się bardzo blisko czarnej dziury. Podczas wykładu będzie można zobaczyć taki wirtualny przejazd przez miasto, kolejkę w lunaparku, albo i przelot przez Układ Słoneczny, a także okolice czarnej dziury oraz wygląd obiektów wokoło niej.
6. Chaos deterministyczny, czyli kto wreszcie zatłucze tego podłego motylka (pokaż/ukryj opis)
Do dwudziestego wieku, czyli do czasu komputeryzacji, fizycy rozwiązywali tylko określone typy równań. Okazało się, że poza nimi istnieje większość świata - opis tego, jak świat wygląda nie bardzo pasuje do prostych kół i kwadratów, a opis zachowania zjawisk takich jak chociażby pogoda niekoniecznie pasuje do rozwiązań podstawowych, uproszczonych równań fizycznych. Za pomocą komputerów wreszcie można było to wszystko policzyć i tak narodził się dział między fizyką, matematyką i informatyką - teoria chaosu deterministycznego. Teoria ta poszła w świat i znana jest głównie jako idea, że wystarczy żeby motylek machnął skrzydłami, a wszystko na świecie się zmieni. Co niekoniecznie jest prawdą...
7. Wielki Brat patrzy (pokaż/ukryj opis)
Od czasu do czasu docierają do opinii publicznej informacje o przedziwnych efektach kwantowych i tym, jak bardzo różnią się one od tego, co spotyka nas w codziennym życiu. Ale właśnie - skoro każda cząsteczka doznaje tych efektów kwantowych, to dlaczego nie widzimy ich na co dzień? Od dawna wiadomo, że jeżeli się mierzy cokolwiek, to dostaje się wyniki klasyczne. Czy więc oznacza to, że świat zachowuje się kwantowo tylko wtedy, kiedy na niego nie patrzymy? I kto musi w takim razie patrzeć?
8. Mity naukowe, czyli czy trzmiel rzeczywiście nie może latać (pokaż/ukryj opis)
Pomiędzy ludźmi, ostatnio głównie w internecie, ale samo zjawisko jest znacznie starsze, kursują tak zwane legendy miejskie. Kiedyś opowiadano o czarnej wołdze porywającej dzieci, dzisiaj funkcjonują inne, ale podobne historie, czasami prawdziwe, czasami nie. Niektóre z nich odnoszą się do nauki, jak tytułowy trzmiel, który podobno sprzeczny jest z prawami aerodynamiki (nie, nie jest). Niektóre nawet dostały się do podręczników, jak nieszczęsne szklane szybki w witrażach katedr, które według opowieści są grubsze u dołu bo szkło, jako ciecz, spłynęło. Wykład przedstawia wiele takich opowieści, ich prawdopodobne powody powstania i porównuje je z rzeczywistością.
9. Młot Thora spada z wysoka (pokaż/ukryj opis)
Od niepamiętnych czasów w większości panteonów piorun był atrybutem najważniejszego z bogów. Dzisiaj nadal jest to jedno z najbardziej spektakularnych zjawisk atmosferycznych. Na temat piorunów krąży wiele opowieści, prawdziwych i nieprawdziwych. Czy rzeczywiście pioruny biją w dół, czy może z dołu w górę? Czy uderzają rzadko, czy wręcz przeciwnie często w to samo miejsce? Co to jest piorun z jasnego nieba, i czy rzeczywiście ktoś widział pioruny kuliste? Jakie są efekty działania piorunów, przede wszystkim na ludzi? Jak się przed nimi strzec?
10. Pierścienie Newtona, które jak sama nazwa wskazuje odkrył Hooke (pokaż/ukryj opis)
Czasami fizycy mówią, że jeżeli jakieś prawo nosi czyjeś nazwisko, to oznacza, że dany uczony na pewno z jego odkryciem nie miał nic wspólnego. Jest to przejaskrawiona postawa, ale trochę uprawniona. Historie z odkryciami i późniejszą sławą z nimi związaną pokazują, jak bardzo odległe od nauki czynniki wpływają na to, czyje imię jest po latach znane. Wielu wielkich uczonych zostało zapomnianych, wiele słynnych nazwisk łączy się dziś z dziedzinami, które wcale nie były ich podstawową domeną pracy. Opowieści o konfliktach, procesach inkwizycyjnych i kradzieży danych astrologicznych mieszają się z prostymi problemami - jak publikacja wyników z powodów ideologicznych tylko w języku flamandzkim, która spowodowała, że to Galileuszowi przypisuje się wykonanie jako pierwszy doświadczenia ze zrzucaniem obiektów z wieży.
11. Gdzie jest mój plecak odrzutowy? (pokaż/ukryj opis)
Wszyscy którzy kiedykolwiek czytali lub oglądali fantastykę wiedzą, że opisuje się w niej dużo dokonań i wynalazków, których ciągle jeszcze na co dzień nie mamy. Pojawiła się nawet napisana przez Wilsona i Horne książka Where's my Jetpack dokumentująca wynalazki, które miały się pojawić, ale nigdy się nie pojawiły. Okazuje się jednak, że istnieje całkiem sporo badań obiecujących, że niektóre filmowe efekty, jak niewidzialność, są coraz bardziej w zasięgu człowieka.
12. Co się zdarzyło w Czarnobylu(pokaż/ukryj opis)
Trzydzieści lat temu stałam w kwietniowym ogrodzie i patrzyłam na słońce otoczone dziwnym halo. W parę dni później usłyszałam, że były to pyły z płonącego reaktora w Czarnobylu. Co się wtedy rzeczywiście zdarzyło? Jak bardzo było groźne i dla kogo? Czy rzeczywiście, gdybym znajdowała się gdzieś bliżej, to mogłaby mi, jak twierdzą opowieści, wyrosnąć trzecia ręka? Wykład o niekompetencji, zagrożeniach i mitach.

Wykłady astronomiczne

Podczas trwania projektu, najlepiej zamawiać te wykłady przez Wirtualną Akademię Astronomii, acz można także kontaktować się ze mną bezpośrednio.

1. Gwiazdozbiory, znaki Zodiaku i ich wykorzystanie. (pokaż/ukryj opis)
Wykład opowiada o tym co to są gwiazdozbiory, skąd się biorą i czy się zmieniają/zmieniały przez wieki swojego istnienia oraz jak wyglądają w różnych kulturach. Pokazuje jak je znaleźć na niebie, opowiada o ich historii i o tym, jak się je wykorzystuje - zarówno do nawigacji, jak i do mierzenia czasu. Opisuje znaki Zodiaku - tak te horoskopowe jak i rzeczywiste.
2. Planety Układu Słonecznego. (pokaż/ukryj opis)
Wykład pokazuje planety Układu Słonecznego i wiedzę o nich - jak wyglądają, co się na nich znajduje, kto je badał i jakie ludzie mają w stosunku do nich plany.
3. Co wiemy o Księżycu? (pokaż/ukryj opis)
Wykład opowiada o tym co to jest Księżyc i dlaczego jest wyjątkowy. Omawia teorie na temat jego powstania. Opisuje fazy Księżyca, zaćmienia Słońca przez Księżyc i Księżyca przez Ziemię. Opowiada o misjach badania Księżyca, tak ludzkich jak i robotycznych.
4. Czym są gwiazdy? (pokaż/ukryj opis)
Wykład opowiada o tym co to są gwiazdy, skąd wiemy gdzie się znajdują, na jakiej zasadzie świecą. Przedstawia wielość typów i rozmiarów gwiazd, opisuje jak rodzą się i umierają - małe w cichym zapomnieniu, wielkie w błysku supernowej.
5. Gwiazda najbliższa Ziemi, czyli Słońce (pokaż/ukryj opis)
Słońce jest najważniejszą dla człowieka gwiazdą, ponieważ od jej kaprysów zależy całe nasze życie. Wykład opisuje co wiemy o Słońcu - jego budowę, plamy słoneczne, eksplozje materii zamieniające się w porywy wiatru słonecznego. Pokazuje jak różnie wygląda Słońce w różnych zakresach promieniowania i jak ciekawych rzeczy można się z takich zdjęć dowiedzieć. Opisuje cykl słoneczny i jak będzie wyglądała dalsza historia Słońca i Ziemi.
6. Problemy galaktyk (pokaż/ukryj opis)
Wykład prezentuje skąd w ogóle wzięło się pojęcie galaktyki. Opisuje typy znanych galaktyk, metody zmierzenia odległości do nich, jak powstają i co się potem z nimi dzieje. Pokazuje, że galaktyki potrafią ze sobą oddziaływać, a nawet się ze sobą zderzać i jak takie zderzenie wygląda.
7. Rozszerzający się Wszechświat (pokaż/ukryj opis)
Od jakichś stu lat wiemy, że Wszechświat się rozszerza, gwiazdy i galaktyki oddalają się od siebie. Wykład opowiada o tym, co to w ogóle znaczy że Wszechświat się rozszerza, jak wyglądał kiedyś i jak może wyglądać w przyszłości. Opisuje metody badania historii Wszechświata, aktualne teorie i ich ewentualne potwierdzenia obserwacyjne.
8. Nasz adres we Wszechświecie (pokaż/ukryj opis)
Już dość małe dzieci znają swój adres - wiedzą w jakim mieście mieszkają i na której ulicy, w jakim kraju. Nieco starsze wiedzą już, że mieszkamy na Ziemi. Później pojawia się pojęcie, że Ziemia ze Słońcem i innymi planetami tworzy Układ Słoneczny. A co znajduje się dalej? Do czego należy Układ Słoneczny, czy też Droga Mleczna?