Informacje, dźwięki, światło, oko, ucho - przyjazny test, cz.9
Przyjazne testy FIZYKA dla gimnazjum
Wojciech Dindorf
Elżbieta Krawczyk





C58. Współczynnik załamania promieni podczerwonych w niektórych kryształach wynosi nieco ponad 6. To oznacza, że:
prędkość fali w tym krysztale maleje z 300 000 km/s do około 50 000 km/s
długość fali w tym krysztale rośnie sześciokrotnie
fala ulega sześciokrotnemu załamaniu
5/6 energii niesionej przez falę ulega odbiciu od powierzchni kryształu



C59. Ponieważ współczynnik załamania światła dla danych dwóch ośrodków jest różny dla różnych długości fal, światło białe, przechodząc z jednego ośrodka do drugiego, ulega:
odbiciu
załamaniu
rozszczepieniu
polaryzacji



C60. Podstawowym zjawiskiem, umożliwiającym działanie soczewek, jest:
odbicie światła
załamanie światła
polaryzacja światła
całkowite wewnętrzne odbicie światła



C61. Światłowody stosuje się obecnie w telekomunikacji, medycynie, laboratoriach badawczych. Wykorzystuje się w nich:
to, że światło w próżni jest najmniej pochłaniane
to, że białe światło składa się z wielu fal o różnych częstotliwościach(barwach)
zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia
długie, opróżnione z powietrza cienkie rurki ze szkła



C62. Wybierz poprawne uporządkowanie podanych czterech fragmentów widma fal elektromagnetycznych według rosnącej częstotliwości:
podczerwień, mikrofale, promienie gamma, promienie Roentgena
mikrofale, podczerwień, promienie gamma, promienie Roentgena
promienie gamma, promienie Roentgena, podczerwień, mikrofale
mikrofale, podczerwień, promienie Roentgena, promienie gamma



C63. Wiele tajemnic przestrzeni kosmicznej udało się. rozwikłać astrofizykom dzięki odbiornikom różnych zakresów fal elektromagnetycznych. Który z czterech detektorów jest w tej dziedzinie bezużyteczny?
klisza czuła na promienie Roentgena
bardzo czuły mikrofon
radioteleskop
detektor ultrafioletu



C64. Oto kilka przedmiotów, które - choć wydają się bardzo różne - mają pewną wspólną cechę: zapalona świeca, gorąca zupa, izotop promieniotwórczy, maszt radiostacji, lampa rentgenowska.
Wspólną cechą tych przedmiotów jest to, że wszystkie:
zostały wynalezione przez wybitnych fizyków
mają zastosowanie w gospodarstwie domowym
są niebezpieczne dla człowieka
mogą być źródłem fal elektromagnetycznych.



C65. Jeśli chcesz odbierać program radiowy na falach o długości 3 m, musisz szukać tego programu na zakresie częstotliwości:
50-500 Hz
50-500 kHz
50-500 MHz
50-500 GHz

(przypomnienie: k - 103, M - 106, G - 109)

C66. Świat jest wypełniony falami elektromagnetycznymi. Długości tych fal mogą wynosić:
od 2 metrów do 2 kilometrów
od rozmiarów bakterii do rozmiarów galaktyk
od wielkości średnicy jądra atomowego do kilkuset kilometrów
od 4/10 000 000 do 8/10 000 000 części metra



C67. Wybierz poprawne zakończenie zdania. Wszystkie fale elektromagnetyczne:
mają jednakową częstotliwość
przy przechodzeniu z próżni do szkła tak sarno się załamują
mają jednakową prędkość rozchodzenia się w próżni
są spolaryzowane



C68. Oko -jedno z najwspanialszych dzieł przyrody - można uznać za wzór, który natchnął wynalazcę:
teleskopu
mikroskopu
projektora
aparatu fotograficznego



Uwaga do zadań C69-C71 Wiesz, że ziemniaków nie sprzedaje się na sztuki, lecz na kilogramy, a nawet na "metry" (J "metr" = 100 kg). Lekarstwo do oczu odmierza się kroplami, syrop łyżkami stołowymi itd. W astronomii stosujemy miarę długości zwaną rokiem świetlnym. Jest to odległość, jaką światło pokonuje w ciągu roku. Nietrudno przeliczyć tę odległość na metry, jeśli się wie, że światło biegnie z prędkością c = 300 milionów metrów na sekundę (tzn. 300 000 km/s). Aby utrwalić sobie tę jedną z najważniejszych stałych fizycznych i lepiej uzmysłowić rozmiary otaczającego nas świata, odpowiedz na kilka związanych z wielkością c pytań.

C69. Wiemy, że rozmowa centrali lotów kosmicznych z człowiekiem na Księżycu odbywała się z "przesunięciem fazowym" wynoszącym około 1,3 sekundy. Tyle bowiem potrzebowały fale radiowe, biegnące jak wszystkie fale elektromagnetyczne z prędkością c, by dotrzeć na Ziemię. Na świetlne echo z Księżyca trzeba zatem czekać blisko 2,6 sekund. Wynika z tego, że Księżyc znajduje się od Ziemi w odległości:
mniejszej niż 300 000 km
dokładnie 300 000 km
blisko 400 000 km
około 800 000 km



C70. 8 minut trwa podróż światła i innych elektromagnetycznych impulsów ze Słońca w okolice Ziemi, a w okolice Marsa około 12 minut. Oznacza to, że czas oczekiwania na powrót impulsu laserowego wysyłanego z Ziemi do Marsa może się wahać
od 4 do 20 minut
od 8 do 20 minut
od 4 do 40 minut
od 8 do 40 minut



C71. Rok świetlny to jednostka odległości stosowana w astronomii. Gdybyśmy chcieli z dokładnością do jednego kilometra określić, ile kilometrów ma jeden rok świetlny, musielibyśmy wiedzieć, ile sekund trwa jeden rok i to z dokładnością:
do jednej sekundy
do pół sekundy
do 0,1 sekundy
do 1/300 000 s



C72. Czasem łatwiej zapamiętać proporcje między rozmiarami, gdy podaje się odległości nie w kilometrach, a w jednostkach czasu. Na przykład z Ziemi na Księżyc jest nieco ponad jedna sekunda świetlna. Średnicę Słońca światło musiałoby pokonywać 4 sekundy! Wybierz jedną z czterech odległości, która jest zdecydowanie błędna:
Ziemia - Słońce: 8 minut świetlnych
Ziemia - najbliższa gwiazda poza Słońcem: 4 lata świetlne
obwód Ziemi: 1/2 sekundy świetlnej
średnica naszej galaktyki: 100 000 lat świetlnych



C73. Gdyby przyspieszenie ziemskie było niezależne od odległości do środka Ziemi (czyli wszędzie równe około 10 m/s2), to aby kamień uderzył w Ziemię (zupełna fantazja!) z prędkością światła, trzeba by go opuścić z odległości:
około 300 km (z orbity stacji "Mir")
orbity Księżyca (ok. 300 000 km)
odległości Słońca od Ziemi (ok. 150 000 000 km)
odległości 30 tysięcy razy większej niż odległość z Ziemi do Słońca



C74. Gdy popatrzysz na święcący biały ekran telewizora lub monitora komputerowego przez soczewkę, to zobaczysz szereg ułożonych w trójkąt kolorowych punktów o barwach:
czerwonej, zielonej, żółtej
niebieskiej, zielonej, żółtej
czerwonej, zielonej, niebieskiej
żółtej, czerwonej, niebieskiej



C75. Trzy barwy, o których była mowa w poprzednim zadaniu, noszą nazwę barw:
harmonicznych
dopełniających
zasadniczych
podstawowych



C76. Barwy w kolorowym telewizorze są wytwarzane przez:
elektrony pochodzące z różnych atomów, dzięki czemu niosące różne barwy
trzy strumienie elektronów pobudzających w różnym stopniu trzy elementy dające trzy barwy podstawowe
strumienie elektronów, protonów i neutronów pobudzających do świecenia trzy barwy podstawowe
mieszaninę, elektronów o różnych barwach



C77. Isaac Newton (XVII/XVIII wiek) - ten sam, który odkrył zasady dynamiki - wymyślił sposób, by pokazać, że oko człowieka może odbierać wrażenie światła białego, gdy mu się jednocześnie "podaje" trzy barwy. Namalował je na krążku, przyznając sprawiedliwie każdej tyle samo miejsca, i - szybko nim obracając - pokazał, że wirujący krążek jest biały. Te trzy barwy to:
czerwona, zielona i niebieska -jak narodowe barwy Azerbejdżanu
dowolne trzy barwy wzięte ze zbioru barw występujących w tęczy
czarna, czerwona i żółta -jak narodowe barwy Belgii
barwy flagi francuskiej - czerwona, biała, niebieska



C78. Barwa dopełniająca to taka barwa:
której odjęcie od światła białego daje barwę podstawową
która czyni jakiś kolor pełniejszym
którą należy dodać do światła białego, by otrzymać barwę podstawową
która dodana do innej barwy dopełniającej daje biel



C79. Niebieski kolor nieba tłumaczy się tym, że im mniejsze są cząstki gazu, tym krótsze fale elektromagnetyczne zostają na cząstkach rozpraszane. A z tego wynika między innymi jeden z czterech poniższych wniosków:
promienie światła żółtego trudniej przedostają się przez atmosferę niż światło fioletowe
powietrze chroni nas przed promieniowaniem ultrafioletowym lepiej niż przed promieniowaniem podczerwonym
światło, przechodząc przez powietrze, rozszczepia się na wszystkie barwy tęczy
promienie światła niebieskiego to najkrótsze fale wysyłane przez Słońce



C80. Ktoś powiedział, że Słońce nie jest białe, lecz żółte, dlatego że niebo jest niebieskie. Które z poniższych zdań najlepiej odnosi się do takiego sposobu rozumowania?
Barwa żółta i niebieska to barwy dopełniające (tzn. dodane do siebie dają biel).
Rozumowanie jest fałszywe - Słońce nie jest żółte, lecz białe.
Niebieskość nieba i żółta barwa Słońca wynikają z niezależnych przyczyn.
Atmosfera jest niebieska nawet dla astronautów, dla których Słońce jest białe.



C81. Promienie Roentgena, nazywane często promieniami X, nie są przydatne do:
badania struktury ciał stałych (kryształów)
określania płci płodu w łonie matki
poznawania właściwości niektórych ciał niebieskich
diagnozowania uszkodzeń wewnątrz ciała zwierzęcia.



C82. Promienie Roentgena nie należą do tej samej grupy zjawisk falowych, do których zalicza się fale:
radiowe
akustyczne
stosowane w kuchenkach mikrofalowych
wysyłane i odbierane przez urządzenia radarowe



C83. Promienie Roentgena nazywane są często promieniami X, ponieważ:
są wysyłane przez lampy napełnione ksenonem
powstają przez skrzyżowanie dwóch wcześniej odkrytych promieni
odkrywca nie znał ich natury, zaś litery x używa się do określania niewiadomej
wynalezione zostały na początku XX wieku



C84. Wiadomo, że ludzie od niedawna masowo korzystają z telefonów komórkowych, wykorzystując do tego określone pasmo częstotliwości w widmie fal elektromagnetycznych. Wybierz uszeregowane zakresy długości fal w takiej kolejności, w jakiej ludzie na przestrzeni wieków nauczyli się wykorzystywać do różnych celów.
Ludzie potrafili najpierw odbierać (i wytwarzać) fale o długości rzędu:
10-7 m (światło), później 103 m (radio), po nich 10-10 m (promienie Roentgena), ostatnio 10-2 m (mikrofale)
10-2 m, później 10-7 m, po nich 103 m, ostatnio 10-10 m
103 m, później 10-2 m, po nich 10-10 m, ostatnio 10-7 m
10-10 m, później 10-7 m, po nich 10-2 m, ostatnio 103 m



C85. Podstawowym składnikiem pierwotnej materii był najprawdopodobniej foton. Stąd powiedzenie jednego z filozofów, że wszyscy jesteśmy dziećmi światła. Która z poniższych informacji na temat fotonu nie jest prawdziwa?
Foton jest cząstką istniejącą tylko w ruchu.
Foton przemieszcza się w próżni z prędkością c = 300 000 km/s.
Energia fotonu wyraża się zależnością E = h * f.
Fotony otrzymujemy tylko ze światła słonecznego.



C86. Oto lista wielkich ludzi, twórców nowej fizyki (w przeciwieństwie do klasycznej - tej sprzed XX wieku). Przez pomyłkę w jednej grupie umieszczono fizyka, który nie należy do tej listy. W której?
A. Einstein, N. Bohr, M. Skłodowska-Curie
E. Rutheford, P. Curie, H. Becquerel
E. Hubble, S. Hawking, T. Young
M. Smoluchowski, W. Roentgen, M. Planck



Wersja do druku


do góry